خیار میوه ای چهار فصل از تیره ی کدوییان است که در انواع مختلف مانند خیار درختی و بوته ای، خیار خاردار، خیار چنبر و غیره یافت می شود. این میوه جالیزی پر از خاصیت های تغذیه ای و آنتی اکسیدانی بی نظیر است.
به گزارش خشکیلا، خیار، رنگ سبز روشن تا تیره، پوستی نازک، گوشتی بسیار مرطوب با دانه های خوراکی دارد و در سالادها، ساندویچ ها یا آبمیوه ها به کارمی رود. این میوه، آب فراوانی دارد که به هیدراته نگه داشتن بدن کمک می کند و کالری پایین آن، خیار را به انتخابی عالی برای رژیم کاهش وزن تبدیل می کند.
از جمله خواص درمانی میوه خیار میتوانیم به بهبود هضم، درمان آلزایمر، تقویت استخوانها، سمزدایی از بدن، حفظ سلامت دندانها و… اشاره کنیم. خیار را در رژیم غذاییتان جای دهید تا از مواد مغذی و خواص آن بهرهمند شوید.
آیا از خاصیت های انواع میوه ها و خواص درمانی میوه ها اطلاع دارید؟ میوه ها سرشار از ویتامین ها و مواد مغذی برای بدن هستند. برای آشنایی بیشتر با تاریخچه میوه ها و اطلاع از خواص درمانی آنها و روش های درمان با میوه ها، تا پایان همراه ما باشید.
خیار گیاهی از خانوادهٔ کدو قلیایی، تیرهٔ کدوییان است. خیار ساقه ای بالارونده دارد که میوهها از آن آویزان میشوند این ساقه نیز به عنوان گیاه خوراکی استفاده میشود. خیار به سه شکل یافت میشود، خیار مخصوص خیارشور، خیار بی دانه (گلخانهای) و خیار بریدنی (یا خیار مجلسی). حدود هزاران گونه خیار وجود دارد که البته همه آنها خوراکی نیستند.
خیار اگرچه معمولا در دستهی سبزیجات قرار میگیرد، اما در واقع میوه است. این میوه سرشار از مواد مغذی مختلف، همچنین ترکیبات گیاهی و آنتیاکسیدانهایی است که ممکن است در درمان و پیشگیری از بعضی بیماریها مفید باشند. میوه خیار در فهرست غذایی یونان باستان ذکر شده و در کتاب افسانه گیلگمش توصیفی از خوردن خیار وجود دارد.
با توجه به دست نوشتههای پلینی، امپراتور روم «تیبریوس» در طول فصل تابستان و زمستان از خیار به عنوان یک میوه روی میز غذای خود استفاده میکردهاست، به علت علاقه زیاد امپراتور روم به این سبزی، پرورش آن در تمامی فصول سال متداول و گلخانه مخصوصی بدین منظور تأسیس شدهاست.
از دیدگاه گیاهشناسی، خیار یک سَته است به عبارت دیگر میوه ای است که بخش بیرونی آن سخت است و در درون هیج تقسیمبندی ندارد. اما مانند گوجه فرنگی و کدو، در آمادهسازی و خوراک با آن مانند ترهبار برخورد میشود. برپایهٔ جدول بالا ۹۵ درصد خیار آب است. خیار سبز در حقیقت خیار نارس است که رنگ آن بعد از رسیدن به زرد تغییر کرده و طعم آن تلخ و ترش می شود. اختلاف دمای داخل و بیرون میوه خیار گاهی به 20 درجه نیز می رسد، به همین دلیل است که از خیار به عنوان یک میوه خنک کننده یاد می شود. بزرگ ترین خیار جهان با وزن 12.9 کیلوگرم در سال 2015 برداشت شده است.
خیار بومی نواحی جنوبی قاره آسیا است و به نظر می رسد حدود 10 هزار سال پیش در هندوستان رشد می کرده است. اسپانیایی ها از اولین کسانی هستند که از خیار، ترشی تهیه می کردند. در آمریکا خیارها در گلخانههایی تولید میشوند که زنبور نباشد در اروپا هم در فضای باز اما در مکانهایی پرورش داده میشوند که دسترسی زنبور به آن ممکن نباشد.
پژوهشگران معتقدند منشأ پیدایش خیار، کشور هند است که امروزه این کشور یکی از بزرگترین ذخایر ژنتیکی گیاه خیار را در اختیار دارد. بیش از سه هزار سال است که در منطقه غرب آسیا کشت خیار رایج بوده و به احتمال فراوان این سبزی توسط رومیها به مردم کشورهای اروپایی معرفی شدهاست. طبق تحقیقات و مطالعات انجام شده در سطح جهان مشخص شده که منشأ خیار در کشور هند در کوهپایههای هیمالیا است و بیش از سه هزار سال در این منطقه کشت و پرورش مییابد.
از هند به کشورهای یونان و روم باستان منتقل شدهاست و رومیهای باستان علاقه زیادی به این سبزی داشتهاند. سابقه کشت در فرانسه به قرن نهم میلادی و در انگلستان به قرن چهاردهم میلادی بازمیگردد، که توسط رومیان به این مناطق منتقل شدهاست. اسپانیاییها هم را به مناطق حوزه قاره آفریقا انتقال دادهاند. در کشور آمریکا نیز سابقه کشت به اواسط قرن شانزدهم میلادی بازمیگردد. در کشور فرانسه تولید خیار به قرن نهم میلادی بازگشته و در انگلستان تکثیر آن در قرن ۱۴ پس از میلاد متداول شدهاست. تکثیر خیار در کشور آمریکا به اواخر قرن شانزدهم نسبت داده میشود.
رومیان باستان از برگهای خیار برای درمان محل گزش عقرب، افزایش بینایی و برای دور کردن موش استفاده میکردهاند. در قرن شانزدهم میلادی کشاورزان آمریکایی با استفاده و تبادل اطلاعات با کشاورزان اسپانیایی، اقدام به تولید و تکثیر انواع گیاهان کشت شده در اروپا از جمله خیار کردند. در قرن ۱۷ میلادی علیه مصرف میوهها و سبزیجات نپخته در کشور آمریکا جنبشهایی به راه افتاد و مردم معتقد بودند نباید از سبزیجات و میوههای نپخته مصرف کرد به همین علت از خیار برای تغذیه گاوها استفاده میشد که از همین زمان اصطلاح خیار گاوی در آمریکا متداول شد.
بوته خیار یک گیاه رونده است که با تکیه به داربست رشد می کند و در صورت عدم وجود تکیه گاه، روی زمین پهن می شود. ساقههای گیاه خیار حالت رونده دارد و دور هر تکیه گاهی میپیچد. همچنین خیار میتواند به صورت هیدروپونیک بدون ریشه در زمین رشد کند و اگر تکیه گاه نداشته باشد در سطح زمین پیچ بخورد. خیار برگهای بزرگی دارد و میتواند روی دیگر میوهها سایه بیاندازد. خیار معمولاً استوانه شکل است و میتواند تا ۶۰ سانتیمتر در طول و ۱۰ سانتیمتر در قطر رشد کند.
خیار گیاهی خودناسازگار است به عبارت دیگر برای گرده افشانی در آن حتماً باید یک گیاه دیگر وجود داشته باشد تا دانهها تشکیل شوند. معمولاً در خیار معمولی نخست شکوفههای نر سپس شکوفههای ماده پدید میآیند و البته شمار آنها تقریباً با هم برابر است. اگر بخش زایشی گیاه تازه باشد شکوفهها همه ماده میشوند. اما در خیار گلخانه ای یا خیار درختی گلها کامل هستند. یعنی گلهای نر و ماده از هم جدا نیستند.
خیار را می توانیم در هر نوع خاکی بکاریم. اگر زودری مورد نظر باشد خاک های شنی را انتخاب می کنیم به شرطی که از نظر مواد غذایی تهی نباشند. در مناطق سردسیر در فصل پاییز اقدام به شخم عمیق می کنند. خیار در طول فصل رشد احتیاج به تامین مداوم رطوبت دارد. بیشترین احتیاج در زمان میوه دهی است. کمبود رطوبت در این زمان می تواند عملکرد میوه را شدیدا کاهش دهد.
بر خلاف بعضی از سبزی های این تیره که باید میوه های آن کاملا برسند خیار را باید قبل از رسیدن کامل برداشت کرد. اولین برداشت ۶۰ الی ۷۰ روز پس از کاشت می باشد. برای نیل به این هدف باید مرتب در مزرعه جستجو کرد و خیار های سبز قلمی را چید. برداشت به فاصله دو تا سه روز از یکدیگر انجام می شود. برداشت خیار برای خیارشور روزانه انجام می شود.
بر اساس آمار منتشر شده توسط سازمان فائو چین با تولید 61 میلیون تن خیار اولین کشور بزرگ تولید کننده این میوه در جهان می باشد. چین به اندازه 30 برابر کشور دوم یعنی روسیه خیار تولید می کند. روسیه و ترکیه هر کدام با تولید 1.9 میلیون تن و 1.8 میلیون تن خیار در رتبه های دوم و سوم قرار دارند.
کشور ایران نیز با تولید 1.7 میلیون تن خیار چهارمین کشور بزرگ تولید کننده دنیا می باشد.
طبع خیار سرد و تر است. خیار منبع خوب پروتئین، منیزیم، ویتامین A، C، K،B1، B2، B6، B5، اسید فولیک و سیلیکون است که همگی برای رشد و تقویت استخوان ها ضروری هستند. برای درمان خانگی آفتاب سوختگی؛ یک قاشق غذاخوری خیار رنده شده را با 1 قاشق غذاخوری هندوانه کوبیده مخلوط کنید و روی صورت و گردن بمالید. بعد از 15 دقیقه با آب سرد بشویید.
خیار کالری کم و آب و فیبر محلول زیادی دارد؛ به همین دلیل یک گزینهی عالی برای کاهش وزن و آبرسانی به بدن محسوب میشود. مواد شیمیایی موجود در خیار ، بویی را از خود صاتع میکنند که جلوی آفات و حشرات را میگیرد. برای این منظور ، ورقه های خیار را در ظروف کنار باغچه بگذارید تا حلزون ها و آفت های آن قسمت را کنترل کند.
مواد مغذی موجود در 300 گرم خیار با پوست خام به صورت زیر است:
- کالری: ۴۵
- چربی کل: ۰ گرم
- کربوهیدرات: ۱۱ گرم
- پروتئین: ۲ گرم
- فیبر: ۲ گرم
- ویتامین ث: ۱۴ درصد از نیاز روزانهی بدن
- ویتامین کا: ۶۲ درصد از نیاز روزانهی بدن
- منیزیم: ۱۰ درصد از نیاز روزانهی بدن
- پتاسیم: ۱۳ درصد از نیاز روزانهی بدن
- منگنز: ۱۲ درصد از نیاز روزانهی بدن
خیار آب خیلی زیادی دارد؛ به طوریکه ۹۶ درصد از آن را آب تشکیل میدهد. برای اینکه از مواد مغذی موجود در خیار بیشترین بهره را ببرید، باید آن را با پوست بخورید. پوست کندن خیار باعث کم شدن میزان فیبر و بعضی ویتامینها و مواد معدنی موجود در آن میشود.
میوه خیار برای لاغری، سلامت قلب، چشم، کبد، استخوان ها، کودکان و زنان باردار بسیار مفید است و به درمان سرماخوردگی، فشار خون و کلسترول بالا، دیابت، مشکلات معده، استرس و بی خوابی کمک می کند.
نوشتار زیر را بخوانید تا با خواص درمانی و روش های استفاده در درمان بیماری ها توسط میوه خیار آشنا شوید.
آب رسانی بدن
۹۵ درصد خیار از آب تشکیل شده است. به همین دلیل بخصوص در روزهای گرم تابستان یا هنگام فعالیت بدنی شدید آب رسان خوبی است که خستگی، سرگیجه و سردرد را از بین می برد. از آن جا که بسیاری از سردردها در نتیجه کم آبی بدن به وجود می آید مصرف خیار روش درمانی خوبی برای پیشگیری از انواع سردرد است.
سلامت قلب
یک خیار متوسط ۱۵۲ میلیگرم پتاسیم دارد. به همین دلیل مثل موز برای افراد مبتلا به فشارخون میوه ای مناسب است تا ضمن کاهش فشار خون سلامت قلب را تضمین کند. خیار می تواند حتی جایگزین خوبی به جای موز برای دریافت پتاسیم باشد.
محافظت از مغز از خواص خیار
خیار خاصیت ضدالتهابی دارد. وجود التهابات در مغز باعث افسردگی و کاهش انتقال پیام های عصبی در مغز می شود. خیار به دلیل خاصیت ضد التهابی به دلیل داشتن ماده ای به نام فیستین fisetin تاثیر مطلوبی در انتقال پیام های عصبی مغز دارد. به همین دلیل افرادی که از خیار بیشتر استفاده می کنند کمتر دچار مشکلات ناشی از بیماری های عصبی می شوند.
این میوه جالیزی قدرت عجیبی در سلامت پوست دارد. به همین دلیل است که بسیاری از تولیدکنندگان محصولات آرایشی بهداشتی ارگانیک از خیار و عصاره آن در تولید انواع ماسک و کرم ها از خواص خیار بهره می گیرند. خیار باعث آب رسانی پوست، درخشان شدن و رفع چین و چروک آن می شود.
ماسک خیار برای پوست های چرب: مقداری آب خیار و آب لیمو تازه (به نسبت 3 به 1) را مخلوط کرده، با پنبه روی صورت و گردن بمالید و بعد از 15 دقیقه با آب سرد بشویید.
سیلیکون موجود در خیار انعطاف پذیری پوست را حفظ کرده و با هیدراتاسیون پوست از بروز چین و چروک و علائم پیری زودرس پیشگیری و به چاقی صورت کمک می کند.
ماسک جوانسازی پوست: یک قاشق غذاخوری ژل یا آب آلوئه ورا را با 1/4 خیار رنده شده مخلوط کرده، ماسک را روی نواحی صورت و گردن بمالید و بعد از 15 دقیقه با آب گرم بشویید.
سیلیکون، گوگرد، سدیم، فسفر و کلسیم موجود در خیار همگی برای رشد موها ضروری بوده و به درمان ریزش مو و شوره کمک می کنند. توصیه می شود مقداری آب خیار به موها مالیده یا از شامپوی خیار استفاده کنید.
نوشیدن آب خیار به دلیل دارا بودن سیلیکون، درخشنگی و زیبایی طبیعی موها را برگردانده و به تقویت و تغذیه موها کمک می کند.
خاصیت ضد التهابی
وجود التهابات در هر عضو بدن بیماری های مختلفی به دنبال دارد. خوردن خیار و هضم ساده آن به دلیل وجود موادی مثل پولی فنول polyphenols و کوکوربیتاسین cucurbitacins باعث شده تا خیار یک ماده ضد التهابی و ضد سرطانی قوی باشد. خیار خاصیت ضد التهابی دارد که قرمزی و التهاب ناشی از جوش و آکنه را از بین می برد و با کاهش تولید چربی در پوست های چرب به سلامت پوست کمک می کند.
مسکن دردها
خوردن خیار باعث تسکین درد می شود. این را هم باید مدیون موادی مثل فلاوونوید flavonoids و تانن یا تانین tannins دانست که در خیار به وفور یافت می شود. این مواد خاصیت ضد آنتی اکسیدانی دارد که با از بین بردن رادیکال های آزاد اثرات ضد التهابی و ضد درد دارد.
خیار میوه ای است که باکتری ها را از جمله باکتری های دهان را از بین می برد. آب فراوان موجود در خیار باعث تولید بزاق دهان می شود که مثل محلول شست و شوی دهان عمل می کند.
محکم کردن استخوان ها
باورش شاید سخت باشد ولی یک خیار متوسط ۲۲ درصد آن از ویتامین K تشکیل شده است. این ویتامین عامل اصلی استحکام استخوان ها است چون باعث جذب بهتر کلسیم در بدن می شود. اسید اسکوربیک و اسید کافئیک موجود در خیار برای تقویت رباط ها، غضروف، تاندون ها و استخوان ها مفید هستند و ماده سیلیکا به تشکیل بافت همبندی کمک کرده و باعث تقویت استخوان های شکننده و ضعیف می شود.
کاهش وزن
کالری کم و آب زیاد خیار آن را به سوپر غذایی برای رژیم های کاهش وزن تبدیل کرده است. از آن جا که خیار باعث آب رسانی بدن و پرکردن حجم معده می شود شخص نیاز کمتری به خوردن مواد دیگر پیدا می کند. به همین دلیل یک میان وعده خوب و سالم و بدون خطر برای افراد چاق محسوب می شود.
خیار نه تنها در سالاد و به صورت خیار شور در ساندویچ ها و چاشنی غذاها؛ بلکه میوه ای است که می تواند همیشه در کنار میوه های دیگر جزو ثابت برنامه تغذیه ای تان باشد تا هر روز از فواید بی نظیر آن برای سلامتی و طول عمر بهره بگیرید.
- خیار حاوی موادی مانند کوکوربیتاسین ها و تری ترپنوئید تتراسایکلیک است که مصرف بیش از حد آن ها سمی می باشد.
- مصرف زیاد خیار به دلیل خاصیت دیورتیک آن، ممکن است باعث کم آبی بدن شود.
- خیار حاوی پتاسیم فراوان است و مصرف زیاد آن باعث بروز هایپرکالمی و مشکلات کلیوی می شود.
- خیار در برخی افراد باعث بروز واکنش های آلرژیک می شود.
- افراد مبتلا به سینوزیت و هرگونه مشکل تنفسی مزمن باید از مصرف خیار اجتناب کنند.